April 2019 Nuusbrief

Die belangrikheid van ‘n aanpassingsprogram vir lammers in die voerkraal

Herkouers se rumen (grootpens) is ‘n komplekse stelsel met verskillende mikro-organismes soos bakterieë, protozoa en fungi.

Hierdie organismes het verskillende funksies en werk saam om die aanvullende voer of veldgras te verteer. Diere wat in die veld wei se rumen mikro-organismes bestaan meestal uit sellulose verterende mikro-organismes. Suur produserende bakterieë wat stysel verteer soos Streptococcus bovis en Lactobacillus sal dan net in klein hoeveelhede in die rumen voorkom.

Studies het bewys dat die bogenoemde bakterieë so klein deel as een deel van tienduisend (0.01%) van die populasie kan uitmaak as diere net op natuurlike veld wei. Die rumen suur sal dan ook baie stabiel wees en ‘n pH vlak tussen 6.5 en 6.8 handhaaf.

Diere wat op kraal gevoer word en geen toegang tot natuurlike weiding het nie word blootgestel aan ‘n totaal ander nutriëntsamestelling as wat in die weiding te vinde was.

‘n Aanpassingsperiode word ondergaan om die mikro-organisme populasie aan te pas vir die vertering van die nuwe voer. Indien ‘n voer hoog in stysel gevoer word moet die bakterieë, Steptococcus bovis en Lactobacillus, van 0.01% vermeerder na die mees prominente bakterieë in die rumen. Die bogenoemde bakterieë sal spoedig probeer vermeerder en groot hoeveelhede melksuur afskei wat die pH van die rumen laat val tot vlakke van 5 of minder. Diere wat vir langer periodes aan hierdie rumen pH blootgestel is lei aan ‘n toestand wat ons suurpens of asidose noem.

Gedurende hierdie toestand word diere gedehidreer soos wat water van die organe onttrek word en na die rumen beweeg om die suur te balanseer. Die suur in die rumen beskadig die rumenwand en lei in ernstige gevalle tot infeksies en onomkeerbare rumenletsels waar vertering nooit weer optimaal sal plaasvind nie. Die beskadigde rumenwand laat sekere van die gevaarlike bakterieë en fungi, asook hulle afvalprodukte deur, wat absesse op organe, spesifiek die lewer, kan vorm. Die lae pH vlakke maak meeste van die rumen-organismes dood en die diere kan nie verder die voer verteer nie (rumenstase) wat hulle laat opblaas. Die suur veroorsaak inflamasie in die res van die spysverteringskanaal en vernietig al die bakterieë wat kardinaal verantwoordelik is vir vitamien B1 produksie. Verder word histamien geproduseer wat inflamasie in die hoewe veroorsaak wat die kenmerkende “stywe bene” by die dier veroorsaak.

Tipiese simptome van lammers met suurpens kan as volg gesien word:

• Die lammers is opgeblaas, hulle vreet nie verder nie en hulle asemhaling is gejaagd.
• Lammers se oë sal ingesink wees en hulle vel onelasties omrede hulle gedehidreer is.
• Lammers sal in pyn wees en waterige, geel, suur laksering hê.
• Die verhoging in histamien veroorsaak inflamasie in die hoewe wat baie pynvol is en lammers sal sukkel om te loop. Die hoewe kan geswel en warm voorkom met ‘n rooi ring om die aanhegting van die hoef.
• Die vitamien B1 tekort sal breinskade en blindheid veroorsaak.
• Diere sal op die ou end dood gaan van dehidrasie, skok en hartversaking.